محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل در سال 1402

0 تا 100 مالیات بر درآمد مشاغل را با ما دنبال کنید. این محتوا بسیار جامع است و جواب‌ها بصورت مستقیم داده شده است. با ایده آل محاسبات همراه باشید…

مالیات بر درآمد مشاغل چیست؟

مالیات بر درآمد مشاغل، یکی از انواع مالیات مستقیم است که بر درآمد کلیه کسب‌وکارها و مشاغل تعلق می‌گیرد. این مالیات از طریق اظهارنامه مالیاتی که صاحبان مشاغل موظف به تسلیم آن هستند، محاسبه و وصول می‌شود.

دسته بندی صاحبان مشاغل

صاحبان مشاغل اشخاص حقیقی، بر اساس نوع فعالیت و درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات، به سه گروه الف، ب و ج تقسیم می‌شوند.

گروه اول مشتمل بر صاحبان مشاغلی است که درآمد ابرازی یا آخرین درآمد قطعی آن‌ها طبق اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال‌های قبل، بیش از ۱۵ میلیارد ریال باشد. همچنین، مشمولین زیر نیز بدون در نظر گرفتن میزان درآمد در گروه اول قرار می‌گیرند:

• دارندگان کارت بازرگانی
• صاحبان صرافی و هتل‌های سه ستاره و بالاتر
• صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی بزرگ
• مدیران بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی پزشکی
• صاحبان فروشگاه‌های زنجیره‌ای
• مدیران موسسات حسابرسی، حسابداری و مشاوره‌ای
• صاحبان شرکت‌های حمل‌ونقل زمینی، دریایی و هوایی

گروه دوم مشتمل بر صاحبان مشاغلی است که درآمد ابرازی یا آخرین درآمد قطعی آن‌ها طبق اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال‌های قبل، بین ۱۸ تا ۵۵ میلیارد ریال باشد.

گروه سوم مشتمل بر صاحبان مشاغلی است که درآمد ابرازی یا آخرین درآمد قطعی آن‌ها طبق اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال‌های قبل، کمتر از ۱۸ میلیارد ریال باشد.

تکلیف نگهداری دفاتر و ارائه اسناد و مدارک

• صاحبان مشاغل گروه اول ملزم به نگهداری دفاتر روزنامه و کل و ارائه اسناد و مدارک مربوط به فعالیت‌های خود هستند.
• صاحبان مشاغل گروه دوم نیز ملزم به نگهداری دفاتر روزنامه و ارائه اسناد و مدارک مربوط به فعالیت‌های خود هستند، اما در صورت داشتن درآمدی کمتر از ۲ میلیارد ریال، می‌توانند به جای نگهداری دفتر کل، صورت‌حساب فروش و درآمد و صورت‌حساب هزینه و خرید خود را نگهداری کنند.

نرخ مالیات بر درآمد مشاغل

• گروه اول:
  • تا ۱۵ میلیارد ریال: ۱۵ درصد
  • مازاد بر ۱۵ میلیارد ریال تا ۵۵ میلیارد ریال: ۲۵ درصد
  • مازاد بر ۵۵ میلیارد ریال: ۳۵ درصد
• گروه دوم:
  • تا ۳۰ میلیارد ریال: ۱۰ درصد
  • مازاد بر ۳۰ میلیارد ریال تا ۵۵ میلیارد ریال: ۱۵ درصد
  • مازاد بر ۵۵ میلیارد ریال: ۲۵ درصد
• گروه سوم:
  • تا ۱۸ میلیارد ریال: ۵ درصد
  • مازاد بر ۱۸ میلیارد ریال تا ۵۵ میلیارد ریال: ۱۰ درصد
  • مازاد بر ۵۵ میلیارد ریال: ۱۵ درصد

پرداخت مالیات مودیان خارج از کشور

در ابتدا تعریف کوتاهی از مودیان خارج از کشور کنیم و سپس با جدول مقدار مالیات را بگوییم:

مودیان خارج از کشور، اشخاص حقیقی ایرانی هستند که بیش از شش ماه متوالی در خارج از کشور سکونت داشته باشند.

سامانه استعلام مالیات اشخاص حقیقی

سامانه استعلام مالیات اشخاص حقیقی، یک سامانه الکترونیکی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور راه‌اندازی شده است. این سامانه، امکان دسترسی آسان و سریع به سوابق مالیاتی اشخاص حقیقی را برای عموم مردم فراهم می‌کند.

برای استفاده از این سامانه، کافی است به سایت سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس https://my.tax.gov.ir مراجعه کنید. سپس، در کادر “کد ملی” شماره کد ملی خود را وارد کنید و بر روی دکمه “جستجو” کلیک کنید. در صورت صحیح بودن کد ملی، اطلاعات مالیاتی شما در صفحه نمایش ظاهر خواهد شد.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی

فرمول محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی بصورت زیر است:

مالیات = درآمد مشمول مالیات × نرخ مالیات

*درآمد مشمول مالیات، عبارت است از درآمد ناخالص اشخاص حقیقی، پس از کسر معافیت‌های مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم.

*نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، بر اساس میزان درآمد مشمول مالیات، به صورت پلکانی تعیین می‌شود. (جدول زیر)

هزینه‌های قابل قبول صاحبان مشاغل

هزینه‌های قابل قبول صاحبان مشاغل، هزینه‌هایی هستند که برای تحصیل درآمد انجام می‌شوند و در محاسبه مالیات، قابل کسر هستند. این هزینه‌ها باید مستند و متکی به مدارک باشند و در حدود متعارف باشند.

برخی از هزینه‌های قابل قبول صاحبان مشاغل عبارتند از:

• خرید کالا و مواد مصرفی مورد نیاز برای تولید یا ارائه خدمات
• اجاره محل کسب و کار
• تعمیر و نگهداری و استهلاک تجهیزات و ماشین‌آلات
• حمل و نقل و انبارداری
• تبلیغات و بازاریابی
• آموزش و پرورش کارکنان
• بیمه‌های کارکنان
• حقوق و دستمزد کارکنان

معافیت مالیات بر درآمد مشاغل

درآمد مشاغلی که در سال مالیاتی کمتر از 39 میلیون و 600 هزار تومان باشد، از پرداخت مالیات بر درآمد معاف هستند.

اظهارنامه اصلاحی و یا جایگزین

اظهارنامه‌ای است که توسط مودی در مهلت مقرر قانونی، برای اصلاح اظهارنامه اصلی تسلیم می‌شود. اظهارنامه اصلاحی، می‌تواند به دلایل مختلفی مانند وجود اشتباه در اظهارنامه اصلی، تغییر در اطلاعات مودی، یا دریافت اطلاعات جدید، تسلیم شود.

مهلت تسلیم اظهارنامه اصلاحی

مهلت تسلیم اظهارنامه اصلاحی، یک ماه پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه اصلی است. به عنوان مثال، اگر مهلت تسلیم اظهارنامه اصلی عملکرد سال 1402، تا 31 تیر 1403 باشد، مهلت تسلیم اظهارنامه اصلاحی تا 31 مرداد 1403 است.

اظهارنامه جایگزین

اظهارنامه جایگزین، اظهارنامه‌ای است که توسط مودی در خارج از مهلت مقرر قانونی، برای اصلاح اظهارنامه اصلی تسلیم می‌شود. این می‌تواند به دلایل مختلفی مانند کشف اشتباهات جدید در اظهارنامه اصلی، یا دریافت اطلاعات جدید، تسلیم شود.

مهلت تسلیم اظهارنامه جایگزین

مهلت تسلیم اظهارنامه جایگزین، سه سال پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه اصلی است. به عنوان مثال، اگر مهلت تسلیم اظهارنامه اصلی عملکرد سال 1402، تا 31 تیر 1403 باشد، مهلت تسلیم اظهارنامه جایگزین تا 31 تیر 1406 است.

تفاوت بین اظهارنامه اصلاحی و جایگزین

تفاوت اصلی بین اظهارنامه اصلاحی و جایگزین، در مهلت تسلیم آن‌ها است. اظهارنامه اصلاحی باید در مهلت مقرر قانونی تسلیم شود، اما اظهارنامه جایگزین می‌تواند در خارج از مهلت مقرر قانونی نیز تسلیم شود.

آخرین مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد 1402

آخرین مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد سال 1402، 31 تیر 1403 است. صاحبان مشاغل و اشخاص حقیقی که در سال 1402، درآمدی داشته‌اند، موظفند تا این تاریخ، اقدامات لازم برای پر کردن اظهارنامه مالیاتی خود را انجام دهند و آن را به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند.

در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در مهلت مقرر، صاحبان مشاغل و اشخاص حقیقی مشمول جریمه خواهند شد. میزان این جریمه، معادل 0.5 درصد مالیات متعلقه، به ازای هر ماه تأخیر، می‌باشد.

نحوه ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی

نحوه ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی به شرح زیر است:

اعتراض به برگ تشخیص مالیات

در صورتی که مودی نسبت به برگ تشخیص مالیات صادره، اعتراضی داشته باشد، می‌تواند حداکثر ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ، شخصاً یا به وسیله وکیل تام الاختیار به اداره امور مالیاتی مراجعه نماید و با ارائه دلایل و مدارک و اسناد، به صورت کتبی تقاضای رسیدگی مجدد کنند. مسئول مربوط وظیفه دارد پس از ثبت درخواست مودی (اعتراض)، پرونده را به کارشناس مربوط ارجاع دهد. کارشناس مربوط، پس از بررسی پرونده، نظر خود را به مودی و اداره امور مالیاتی اعلام می‌کند. در صورتی که مودی با نظر کارشناس موافق باشد، پرونده مختومه می‌شود. در غیر این صورت، پرونده برای رسیدگی به صورت الکترونیک به هیات حل اختلاف بدوی ارجاع می‌شود.

شکایت به هیات حل اختلاف مالیاتی

در صورتی که مودی نسبت به رای هیات حل اختلاف بدوی، اعتراضی داشته باشد، می‌تواند ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ، شخصاً یا به وسیله وکیل تام الاختیار به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر مراجعه نماید و تقاضای رسیدگی مجدد کند. هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر، پرونده را مجدداً بررسی و رای مقتضی را صادر می‌کند. این رای قطعی و لازم الاجرا است.

نحوه ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی به صورت الکترونیکی

مودیان می‌توانند اعتراضات و شکایات مالیاتی خود را به صورت الکترونیکی از طریق سامانه یکپارچه مالیاتی ثبت کنند. برای این کار، مودیان باید ابتدا در سامانه یکپارچه مالیاتی ثبت نام کنند. پس از ثبت نام، می‌توانند با ورود به سامانه، از منوی اعتراضات و شکایات، اعتراض یا شکایت خود را ثبت کنند.

در هنگام ثبت اعتراض یا شکایت، مودیان باید اطلاعات زیر را وارد کنند:

• نوع اعتراض یا شکایت
• شماره برگ تشخیص یا رای مالیاتی مورد اعتراض
• علت اعتراض یا شکایت
• مدارک و مستندات مربوط به اعتراض یا شکایت

پس از ثبت اعتراض یا شکایت، اداره امور مالیاتی مربوط، پرونده را بررسی و نتیجه را به مودی اعلام می‌کند.

مهلت ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی

مهلت ثبت اعتراض به برگ تشخیص مالیات، 30 روز از تاریخ ابلاغ است. زمان ثبت شکایت به هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، 30 روز از تاریخ ابلاغ رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی است. ثبت شکایت به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر، 30 روز از تاریخ ابلاغ رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی است.

در صورتی که مودی در مهلت مقرر اعتراض یا شکایت خود را ثبت نکند، به اعتراض یا شکایت وی رسیدگی نخواهد شد.

جریمه عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی

طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم، در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر، اشخاص حقیقی مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰ درصد مالیات متعلقه می‌شوند. این جریمه، به ازای هر ماه تأخیر، محاسبه می‌شود.

برای مثال، اگر مالیات متعلقه یک شخص حقیقی، ۱۰۰ میلیون تومان باشد، در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر، مشمول جریمه‌ای معادل ۱ میلیون تومان در ماه خواهد شد. این جریمه، از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی، تا تاریخ تسلیم اظهارنامه، محاسبه می‌شود.

لازم به ذکر است که جریمه عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی، غیرقابل بخشودگی است.

نرخ مالیات بر درآمد مشاغل

نرخ مالیات بر درآمد مشاغل در ایران، بر اساس ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، به شرح زیر است:

• تا سقف ۳۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، معاف از مالیات است.
• مازاد بر ۳۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان، با نرخ ۱۵ درصد مشمول مالیات است.
• اضافه بر ۲۰۰ میلیون تومان تا سقف ۴۰۰ میلیون تومان، با نرخ ۲۰ درصد مشمول مالیات است.
• مازاد بر ۴۰۰ میلیون تومان، با نرخ ۲۵ درصد مشمول مالیات است.

نحوه محاسبه درآمد مشمول مالیات

فرمول محاسبه درآمد مشمول مالیات به شرح زیر است:

درآمد مشمول مالیات = درآمد کل – معافیت‌ها – هزینه‌های قابل قبول

1. محاسبه درآمد کل
   درآمد کل، مجموع درآمدهای حاصل از فعالیت‌های اقتصادی، حقوق، درآمدهای ناشی از سرمایه‌گذاری و سایر درآمدهای مشمول مالیات است.
2. محاسبه معافیت‌ها
   معافیت‌های مالیاتی، درآمدهایی هستند که از پرداخت مالیات معاف هستند.
3. محاسبه هزینه‌های قابل قبول
   هزینه‌های قابل قبول، هزینه‌هایی هستند که برای کسب درآمد و در چارچوب قوانین و مقررات مالیاتی صرف شده‌اند.
4. محاسبه درآمد مشمول مالیات
   درآمد مشمول مالیات، با کسر معافیت‌ها و هزینه‌های قابل قبول از درآمد کل، محاسبه می‌شود.

نحوه اعتراض به مالیات تعیین شده

نحوه اعتراض به مالیات تعیین شده، به شرح زیر است:

اعتراض به برگ تشخیص مالیات

در صورتی که مودی نسبت به برگ تشخیص مالیات صادره، اعتراضی داشته باشد، می‌تواند حداکثر ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ، شخصاً یا به وسیله وکیل تام الاختیار به اداره امور مالیاتی مراجعه نماید و با ارائه دلایل و مدارک و اسناد، به صورت کتبی تقاضای رسیدگی مجدد کنند. مسئول مربوط وظیفه دارد پس از ثبت درخواست مودی (اعتراض)، پرونده را به کارشناس مربوط ارجاع دهد. کارشناس مربوط، پس از بررسی پرونده، نظر خود را به مودی و اداره امور مالیاتی اعلام می‌کند. در صورتی که مودی با نظر کارشناس موافق باشد، پرونده مختومه می‌شود. در غیر این صورت، پرونده برای رسیدگی به صورت الکترونیک به هیات حل اختلاف بدوی ارجاع می‌شود.

شکایت به هیات حل اختلاف مالیاتی

در صورتی که مودی نسبت به رای هیات حل اختلاف بدوی، اعتراضی داشته باشد، می‌تواند ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ، شخصاً یا به وسیله وکیل تام الاختیار به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر مراجعه نماید و تقاضای رسیدگی مجدد کند. هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر، پرونده را مجدداً بررسی و رای مقتضی را صادر می‌کند. این رای قطعی و لازم الاجرا است.

نحوه ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی به صورت الکترونیکی

مودیان می‌توانند اعتراضات و شکایات مالیاتی خود را به صورت الکترونیکی از طریق سامانه یکپارچه مالیاتی ثبت کنند. برای این کار، مودیان باید ابتدا در سامانه یکپارچه مالیاتی ثبت نام کنند. پس از ثبت نام، می‌توانند با ورود به سامانه، از منوی اعتراضات و شکایات، اعتراض یا شکایت خود را ثبت کنند.

در هنگام ثبت اعتراض یا شکایت، مودیان باید اطلاعات زیر را وارد کنند:

• نوع اعتراض یا شکایت
• شماره برگ تشخیص یا رای مالیاتی مورد اعتراض
• علت اعتراض یا شکایت
• مدارک و مستندات مربوط به اعتراض یا شکایت

پس از ثبت اعتراض یا شکایت، اداره امور مالیاتی مربوط، پرونده را بررسی و نتیجه را به مودی اعلام می‌کند.

مهلت ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی

مهلت ثبت اعتراض به برگ تشخیص مالیات، 30 روز از تاریخ ابلاغ است. شکایت به هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، 30 روز از تاریخ ابلاغ رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی است. همچنین زمان ثبت شکایت به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر، 30 روز از تاریخ ابلاغ رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی است.

در صورتی که مودی در مهلت مقرر اعتراض یا شکایت خود را ثبت نکند، به اعتراض یا شکایت وی رسیدگی نخواهد شد.

دلایل اعتراض به مالیات تعیین شده

مودیان می‌توانند به دلایل مختلفی به مالیات تعیین شده اعتراض کنند. برخی از این دلایل عبارتند از:

• اشتباه در محاسبه درآمد مشمول مالیات
• اشتباه در تعیین نرخ مالیات
• اعمال اشتباه معافیت‌ها و کسورات مالیاتی
• عدم رسیدگی به دلایل و مدارک ارائه شده توسط مودی

مودیان باید دلایل اعتراض خود را به صورت مستند و مستدل ارائه کنند. در صورتی که دلایل اعتراض مودی موجه باشد، هیات حل اختلاف مالیاتی می‌تواند مالیات تعیین شده را اصلاح کند.