خلاصه قوانین اداره کار

خلاصه قوانین اداره کار: آشنایی با خلاصه قوانین اداره کار ایران شامل قرارداد کار، حقوق و دستمزد، ساعات کاری، مرخصی ها و تعهدات کارفرما. ایده آل محاسبات شهر، راهنمای شما در امور قانونی کسب وکار.

مقدمه

این مقاله توسط متخصصان و واحد تولید محتوای «ایده آل محاسبات شهر» با هدف ارائه یک خلاصه قوانین اداره کار به زبانی ساده و کاربردی برای کارفرمایان، کارگران و تمامی علاقه مندان به این حوزه تهیه شده است. روابط کار، بخش جدایی ناپذیری از هر فعالیت اقتصادی است و آگاهی از چارچوب های قانونی حاکم بر آن، برای جلوگیری از بروز اختلافات، رعایت حقوق طرفین و ایجاد محیط کاری سالم و قانونمند، امری ضروری است. هدف ما در این نوشتار، تشریح مهم ترین سرفصل ها و نکات کلیدی قانون کار جمهوری اسلامی ایران است تا درک روشنی از حقوق و تکالیف متقابل کارگر و کارفرما حاصل شود.

آشنایی با ایده آل محاسبات شهر

«ایده آل محاسبات شهر» به عنوان یک مجموعه پیشرو در ارائه خدمات تخصصی مالی، حسابداری و مشاوره کسب وکار، همواره بر اهمیت رعایت دقیق قوانین و مقررات در تمامی جنبه های فعالیت اقتصادی تأکید دارد. هرچند تمرکز اصلی ما بر امور مالی و حسابداری است، اما نیک می دانیم که قوانین کار تأثیرات مستقیمی بر هزینه ها، تعهدات و برنامه ریزی های مالی کارفرمایان دارد. لذا، ارائه اطلاعات صحیح و کاربردی در این زمینه را نیز بخشی از رسالت خود در جهت توانمندسازی کسب وکارها و فعالان اقتصادی می دانیم.

ارتباط با متخصصان ایده آل محاسبات شهر

کارشناسان ما در “ایده آل محاسبات شهر” آماده پاسخگویی به سوالات شما و ارائه مشاوره تخصصی در خلاصه قوانین اداره کار و کلیه امور مالی و حسابداری هستند. برای بهره مندی از خدمات ما و یا کسب اطلاعات بیشتر، می توانید از طریق راه های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید:

• تلفن تماس: 02191098247
• وب سایت رسمی: idealmohasebat.com
• پست الکترونیکی: info@idealmohasebat.com

نگاهی کلی به قانون کار و اهمیت آن

خلاصه قوانین اداره کار در واقع چکیده ای از مقرراتی است که روابط بین کارگر و کارفرما را تنظیم می کند و هدف اصلی آن حمایت از نیروی کار، تضمین شرایط کار منصفانه و ایجاد تعادل در روابط کاری است. قانون کار جمهوری اسلامی ایران، مصوب ۱۳۶۹ مجمع تشخیص مصلحت نظام، اصلی ترین سند قانونی در این زمینه است که دامنه شمول گسترده ای دارد و تمامی کارگران، کارفرمایان، کارگاه ها، موسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی را در بر می گیرد، مگر مواردی که صراحتاً در قانون مستثنی شده باشند . 

فصل اول: تعاریف کلیدی و اصول بنیادین در خلاصه قوانین اداره کار

برای فهم بهتر خلاصه قوانین اداره کار، ابتدا باید با برخی تعاریف اساسی آشنا شویم:

• کارگر (ماده ۲ قانون کار): کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند.
• کارفرما (ماده ۳ قانون کار): کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند. مدیران و مسئولان و به طور عموم کلیه کسانی که عهده دار اداره کارگاه هستند، نماینده کارفرما محسوب می شوند.
• کارگاه (ماده ۴ قانون کار): کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می کند، از قبیل موسسات صنعتی، کشاورزی، معدنی، ساختمانی، ترابری، مسافربری، خدماتی، تجاری، تولیدی، اماکن عمومی و امثال آنها. کلیه تاسیساتی که به اقتضای کار متعلق به کارگاه اند، از قبیل نمازخانه، ناهارخوری، تعاونی ها، شیرخوارگاه، مهدکودک، درمانگاه، حمام، آموزشگاه حرفه ای، قرائت خانه، کلاسهای سوادآموزی و سایر مراکز آموزشی و اماکن مربوط به شورا و انجمن اسلامی و بسیج کارگران، جزء کارگاه محسوب می شوند.
• قرارداد کار (ماده ۷ قانون کار): قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می دهد.

فصل دوم: قرارداد کار؛ سنگ بنای روابط کارگری و کارفرمایی در خلاصه قوانین اداره کار

یکی از مهم ترین بخش های خلاصه قوانین اداره کار، مبحث قرارداد کار است. این قرارداد، چارچوب اصلی تعهدات و حقوق طرفین را مشخص می کند.

• انواع قرارداد کار:
  • قرارداد کار با مدت موقت: قراردادی است که برای انجام کاری مشخص یا برای مدتی معین منعقد می شود. با انقضای مدت یا انجام کار، قرارداد خاتمه می یابد.
  • قرارداد کار غیرموقت (دائم): قراردادی است که در آن، مدت ذکر نشده یا طبیعت کار جنبه مستمر دارد.
  • قرارداد کار معین: برای انجام کار مشخصی است که با پایان یافتن آن کار، قرارداد نیز خاتمه می یابد.
• شرایط صحت قرارداد کار (ماده ۹ قانون کار):
  • مشروعیت مورد قرارداد.
  • معین بودن موضوع قرارداد.
  • عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر.
  • نکته مهم: اصل بر صحت قراردادهای کار است، مگر آنکه بطلان آنها در مراجع ذیصلاح به اثبات برسد.
• الزامات شکلی قرارداد کار:
  • هرچند قرارداد شفاهی نیز معتبر است، اما تأکید قانون (تبصره ۳ ماده ۷) بر کتبی بودن قرارداد کار است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف به تهیه فرم نمونه قرارداد کار است.
  • در قرارداد کار باید موارد زیر به روشنی ذکر شود (ماده ۱۰ قانون کار):
    • مشخصات دقیق طرفین.
    • نوع کار یا حرفه یا وظیفه ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد.
    • حقوق یا مزد مبنا و لواحق آن.
    • ساعات کار، تعطیلات و مرخصی ها.
    • محل انجام کار.
    • تاریخ انعقاد قرارداد.
    • مدت قرارداد، چنانچه کار برای مدت معین باشد.
    • موارد دیگری که عرف و عادت شغل یا محل، ایجاب نماید.
• دوره آزمایشی (ماده ۱۱ قانون کار):
  • طرفین می توانند با توافق یکدیگر مدتی را به نام دوره آزمایشی کار تعیین نمایند.
  • در خلال این دوره، هر یک از طرفین حق دارد بدون اخطار قبلی و بی آنکه الزام به پرداخت خسارت داشته باشد، رابطه کار را قطع نماید.
  • مدت دوره آزمایشی باید در قرارداد کار مشخص شود. حداکثر این مدت برای کارگران ساده و نیمه ماهر یک ماه و برای کارگران ماهر و دارای تخصص سطح بالا سه ماه می باشد.
  • اگر قطع رابطه کار از طرف کارفرما باشد، وی ملزم به پرداخت حقوق تمام دوره آزمایشی خواهد بود و چنانچه کارگر رابطه کار را قطع نماید، فقط مستحق دریافت حقوق مدت انجام کار خواهد بود.
• تعلیق قرارداد کار (مواد ۱۴ الی ۲۰ قانون کار): در برخی شرایط، اجرای قرارداد کار به طور موقت متوقف می شود، بدون آنکه رابطه کاری خاتمه یابد. از جمله موارد تعلیق عبارتند از:
  • دوران خدمت نظام وظیفه (اعم از ضرورت، احتیاط یا ذخیره).
  • استفاده از مرخصی بدون حقوق.
  • توقیف کارگر که منجر به محکومیت نشود.
  • بروز حوادث قهریه (فورس ماژور) که موجب تعطیلی کارگاه شود.
  • پس از رفع حالت تعلیق، کارگر باید به کار سابق خود بازگردد.
• خاتمه قرارداد کار (ماده ۲۱ قانون کار): قرارداد کار به یکی از طرق زیر خاتمه می یابد:
  • فوت کارگر.
  • بازنشستگی کارگر.
  • ازکارافتادگی کلی کارگر.
  • انقضاء مدت در قراردادهای کار با مدت موقت و عدم تجدید صریح یا ضمنی آن.
  • پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است.
  • استعفای کارگر.
  • اخراج موجه کارگر توسط کارفرما (با رعایت تشریفات قانونی و پس از تایید مراجع حل اختلاف).

فصل سوم: حق السعی و مزایای قانونی؛ جبران خدمت کارگر در خلاصه قوانین اداره کار

مبحث حقوق و دستمزد از بخش های بسیار پر اهمیت در خلاصه قوانین اداره کار است.

• تعریف حق السعی (ماده ۳۴ قانون کار): کلیه دریافت های قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک عایله مندی، هزینه های مسکن، خواربار، ایاب و ذهاب، مزایای غیرنقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر آنها دریافت می نماید را حق السعی می نامند.
• مزد (ماده ۳۵ قانون کار): مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیرنقدی و یا مجموع آنها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می شود.
• مزد مبنا و حداقل مزد:
  • مزد مبنا (ماده ۳۶ قانون کار): برای کارگران با قرارداد دائم یا موقت، عبارت است از مزدی که بر اساس نوع کار و ساعات کار عادی به کارگر پرداخت می شود. برای کارگران کارمزدی، نرخ کارمزد و برای کارگران ساعتی، مزد ساعت، مبنای محاسبه است.
  • حداقل مزد (ماده ۴۱ قانون کار): شورایعالی کار همه ساله موظف است میزان حداقل مزد کارگران را برای نقاط مختلف کشور و یا صنایع مختلف با توجه به معیارهای زیر تعیین نماید:
    1. درصد تورمی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود.
    2. تأمین حداقل معیشت یک خانواده که تعداد متوسط آن توسط مراجع رسمی اعلام می شود.
  • پرداخت مزد کمتر از حداقل مزد قانونی ممنوع است.
• سایر مزایای قانونی (بخشی از حق السعی):
  • حق اولاد (کمک عایله مندی): به کارگرانی که دارای فرزند هستند، طبق ضوابط قانون تامین اجتماعی پرداخت می شود. (معمولاً معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده برای هر فرزند در ماه، تا دو فرزند).
  • حق مسکن: مبلغی که هر ساله توسط هیأت وزیران تصویب و به کارگران پرداخت می شود.
  • بن کارگری (کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار): مبلغی که هر ساله توسط هیأت وزیران تصویب و به کارگران پرداخت می شود.
  • پایه سنوات: به کارگرانی که دارای یک سال سابقه کار یا بیشتر در همان کارگاه هستند، مبلغی تحت عنوان پایه سنوات (یا مزد سنوات) تعلق می گیرد که به مزد مبنای آنها اضافه می شود.
  • عیدی و پاداش پایان سال: کلیه کارفرمایان مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار، معادل شصت روز آخرین مزد، به عنوان عیدی و پاداش بپردازند، مشروط بر اینکه از نود روز مزد تجاوز ننماید. (ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاه های مشمول قانون کار).
• نحوه پرداخت مزد (ماده ۳۷ قانون کار): مزد باید در فواصل زمانی مرتب و در روز غیرتعطیل و ضمن ساعات کار به وجه نقد رایج کشور یا با تراضی طرفین به وسیله چک عهده بانک و رعایت شرایط زیر پرداخت شود: الف- چنانچه بر اساس قرارداد یا عرف کارگاه، مبلغ مزد به صورت روزانه یا ساعتی تعیین شده باشد، پرداخت آن باید پس از محاسبه در پایان روز یا هفته یا پانزده روز یکبار به نسبت ساعات کار و یا روزهای کارکرد صورت گیرد. ب- در صورتی که بر اساس قرارداد یا عرف کارگاه، پرداخت مزد به صورت ماهانه باشد، این پرداخت باید در آخر ماه صورت گیرد. در این حالت مزد مذکور، حقوق نامیده می شود.
• کسورات قانونی از مزد: تنها کسوراتی که قانوناً مجاز است (مانند حق بیمه سهم کارگر، مالیات حقوق، اقساط وام مسکن یا صندوق پس انداز با موافقت کارگر، و…) می تواند از مزد کارگر کسر شود.

فصل چهارم: ساعات کار، اضافه کاری، تعطیلات و مرخصی ها در خلاصه قوانین اداره کار

این فصل از خلاصه قوانین اداره کار به تنظیم زمان کار و استراحت کارگران می پردازد.

• ساعات کار (ماده ۵۱ قانون کار): ساعات کار کارگران در شبانه روز نباید از ۸ ساعت تجاوز نماید.
  • منظور از ساعات کار، مدتی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد.
  • مجموع ساعات کار در هفته نباید از ۴۴ ساعت تجاوز کند (مگر در کارهای سخت و زیان آور و زیرزمینی که حداکثر ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته است).
• اضافه کاری (ماده ۵۹ قانون کار):
  • ارجاع کار اضافی به کارگر با شرایط ذیل مجاز است:
    1. موافقت کارگر.
    2. پرداخت ۴۰٪ اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی.
  • ساعات کار اضافی ارجاعی به کارگران نباید از ۴ ساعت در روز تجاوز نماید (مگر در موارد استثنایی با توافق طرفین).
• کار در شب و کار نوبتی:
  • کار شب (ماده ۵۳): کاری است که بین ساعات ۲۲ تا ۶ بامداد انجام می شود.
  • مزد کار شب (ماده ۵۸): برای کارگرانی که به صورت غیرنوبتی شب کار هستند، ۳۵٪ اضافه بر مزد ساعت کار عادی تعلق می گیرد.
  • کار نوبتی (ماده ۵۵ و ۵۶): کاری است که در طول ماه گردش دارد، به نحوی که نوبت های آن در صبح یا عصر یا شب واقع می شود. برای کارگرانی که در نوبت های صبح و عصر، عصر و شب یا صبح و عصر و شب کار می کنند، فوق العاده نوبت کاری به ترتیب ۱۰٪، ۱۵٪ و ۲۲.۵٪ علاوه بر مزد عادی تعلق می گیرد.
• تعطیلات رسمی و روز جمعه (ماده ۶۲ و ۶۳ قانون کار):
  • روز جمعه، روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد می باشد.
  • علاوه بر تعطیلات رسمی کشور، روز کارگر (۱۱ اردیبهشت) نیز جزء تعطیلات رسمی کارگران به حساب می آید.
  • کار در روز جمعه و تعطیلات رسمی، با موافقت کارگر و پرداخت ۴۰٪ اضافه بر مزد (فوق العاده کار در روز جمعه یا تعطیل) مجاز است. در صورتی که کارگر در روز جمعه کار کند، باید یک روز دیگر در هفته به عنوان تعطیل به او داده شود.
• مرخصی استحقاقی سالانه (ماده ۶۴ الی ۶۶ قانون کار):
  • مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه، جمعاً یک ماه است. سایر روزهای تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد.
  • برای کار کمتر از یک سال، مرخصی به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می شود.
  • کارگران فصلی نسبت به ماه های کارکرد، مستحق مرخصی هستند.
  • مرخصی کارگران باید در طول سال استفاده شود و امکان ذخیره آن برای سال های بعد (جز در موارد خاص قانونی) محدود است (معمولاً تا ۹ روز از مرخصی سالانه قابل ذخیره است).
• مرخصی استعلاجی (ماده ۷۴ قانون کار):
  • مدت مرخصی استعلاجی با تأیید سازمان تأمین اجتماعی، جزء سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد.
  • پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری بر عهده سازمان تأمین اجتماعی است.
• مرخصی زایمان (ماده ۷۶ قانون کار):
  • مرخصی بارداری و زایمان کارگران زن جمعاً ۹ ماه است. حتی الامکان ۴۵ روز از این مرخصی باید پس از زایمان مورد استفاده قرار گیرد.
  • پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن به کار سابق خود بازمی گردد و این مدت با تأیید سازمان تأمین اجتماعی جزء سوابق خدمت وی محسوب می شود.
  • حقوق ایام مرخصی زایمان طبق مقررات قانون تأمین اجتماعی پرداخت خواهد شد.
• ساعت شیردهی (ماده ۷۸ قانون کار):
  • مادران شیرده پس از شروع به کار مجدد، در صورت ادامه شیردهی، حداکثر تا ۲۴ ماهگی کودک، حق دارند روزانه یک ساعت از مرخصی ساعتی (بدون کسر از مرخصی استحقاقی و با دریافت مزد) برای شیر دادن به کودک خود استفاده کنند. این زمان می تواند به سه نوبت در روز تقسیم شود.
• مرخصی ازدواج و فوت بستگان (ماده ۷۳ قانون کار):
  • کلیه کارگران در موارد ازدواج دائم، فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان حق برخورداری از ۳ روز مرخصی با استفاده از مزد را دارند. این مرخصی علاوه بر مرخصی استحقاقی سالانه می باشد.
• مرخصی بدون حقوق (ماده ۷۲ قانون کار):
  • نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق کارگران و مدت آن و شرایط برگشت آنها به کار پس از استفاده از مرخصی با توافق کتبی کارگر یا نماینده قانونی او و کارفرما تعیین خواهد شد.

جدول خلاصه انواع مرخصی در قانون کار

فصل پنجم: شرایط کار زنان و نوجوانان در خلاصه قوانین اداره کار

قانون کار برای حمایت بیشتر از زنان و کارگران نوجوان، مقررات ویژه ای را در نظر گرفته است:

• برای زنان (ماده ۷۵ و ۷۷ قانون کار):
  • انجام کارهای خطرناک، سخت و زیان آور و نیز حمل بار بیشتر از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی، برای کارگران زن ممنوع است.
  • در مواردی که به تشخیص پزشک سازمان تأمین اجتماعی، نوع کار برای کارگر باردار خطرناک یا سخت تشخیص داده شود، کارفرما تا پایان دوره بارداری وی، بدون کسر حق السعی کار مناسب تر و سبک تری به او ارجاع می نماید.
• برای نوجوانان (کارگران ۱۵ تا ۱۸ سال تمام – ماده ۷۹ الی ۸۴ قانون کار):
  • به کار گماردن افراد کمتر از ۱۵ سال تمام ممنوع است.
  • ساعات کار روزانه نوجوانان نیم ساعت کمتر از ساعات کار معمولی کارگران است.
  • ارجاع هر نوع کار اضافی و انجام کار در شب و نیز ارجاع کارهای سخت و زیان آور و خطرناک و حمل بار با دست، بیش از حد مجاز و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگر نوجوان ممنوع است.

فصل ششم: حفاظت فنی و بهداشت کار در خلاصه قوانین اداره کار

تأمین محیط کاری ایمن و سالم از تکالیف اساسی کارفرما در خلاصه قوانین اداره کار است.

• تکالیف کارفرما (ماده ۸۵ و ۹۱ قانون کار):
  • کارفرمایان مکلفند برای تأمین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل را به آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند.
  • تهیه و اجرای آیین نامه های حفاظتی و بهداشتی مصوب وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
  • در صورت بروز بیماری ناشی از کار یا حادثه در محیط کار، کارفرما مکلف به انجام اقدامات اولیه لازم و رساندن مصدوم به مراکز درمانی است.
• بازرسی کار (ماده ۹۶ الی ۱۰۶ قانون کار):
  • به منظور نظارت بر اجرای صحیح قانون کار و ضوابط حفاظت فنی، اداره کل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل شده است.
  • بازرسان کار حق ورود به کارگاه ها و بررسی دفاتر و مدارک و انجام بازرسی های لازم را دارند.

فصل هفتم: بیمه و خدمات رفاهی در خلاصه قوانین اداره کار

• الزام به بیمه کارگران (ماده ۱۴۸ قانون کار):
  • کارفرمایان کارگاه های مشمول این قانون مکلفند بر اساس قانون تأمین اجتماعی، نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند.
  • پرداخت حق بیمه سهم کارفرما (معمولاً ۲۳٪ از حقوق و مزایای مشمول بیمه کارگر که ۲۰٪ سهم کارفرما و ۳٪ بیمه بیکاری است) و کسر و پرداخت حق بیمه سهم کارگر (۷٪) از تکالیف کارفرماست.

فصل هشتم: مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما (فصل نهم قانون کار) در خلاصه قوانین اداره کار

در صورت بروز اختلاف بین کارگر و کارفرما، مراجع زیر صلاحیت رسیدگی دارند:

1. هیأت تشخیص (ماده ۱۵۷ و ۱۵۸ قانون کار): اولین مرجع رسیدگی به اختلافات فردی یا جمعی بین کارگر و کارفرما یا کارآموز ناشی از اجرای این قانون و سایر مقررات مربوط به کار، قرارداد کارآموزی و موافقت نامه های کارگاهی یا پیمان های دسته جمعی کار، هیأت تشخیص است که از نمایندگان وزارت کار، کارگران و کارفرمایان تشکیل می شود.
2. هیأت حل اختلاف (ماده ۱۶۰ قانون کار): آرای هیأت های تشخیص ظرف مدت ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض و رسیدگی در هیأت حل اختلاف است. هیأت حل اختلاف مرجع تجدیدنظر آرای هیأت تشخیص می باشد و آرای آن قطعی و لازم الاجرا است مگر اینکه ظرف مهلت مقرر در قانون دیوان عدالت اداری مورد اعتراض قرار گیرد.

فصل نهم: جرائم و مجازات ها (فصل یازدهم قانون کار) در خلاصه قوانین اداره کار

عدم رعایت مقررات قانون کار، می تواند برای کارفرمایان متخلف، جرائم و مجازات هایی را به همراه داشته باشد. این جرائم معمولاً به صورت جزای نقدی است، اما در برخی موارد خاص و تکرار تخلف، ممکن است منجر به تعطیلی کارگاه یا حبس نیز شود. (مواد ۱۷۱ الی ۱۸۶ قانون کار).

سوالات متداول در خصوص خلاصه قوانین اداره کار

آیا کارفرما می تواند کارگر را بدون دلیل اخراج کند؟

خیر، اخراج کارگر باید موجه و با رعایت تشریفات قانونی باشد. در صورت اخراج غیرموجه، کارگر می تواند به هیأت تشخیص شکایت کرده و درخواست بازگشت به کار یا دریافت حق سنوات و سایر مزایای قانونی را نماید. دلایل موجه اخراج معمولاً شامل قصور کارگر در انجام وظایف محوله یا نقض آیین نامه های انضباطی کارگاه پس از تذکرات کتبی و با تایید کمیته انضباطی (در صورت وجود) و در نهایت تایید مراجع حل اختلاف است.

حق سنوات یا مزایای پایان کار چگونه محاسبه می شود؟

به کارگرانی که مطابق این قانون یا قرارداد کارشان خاتمه می یابد، کارفرما مکلف است بر اساس آخرین حقوق، به ازای هر سال سابقه کار اعم از متوالی یا متناوب، معادل یک ماه آخرین حقوق به عنوان مزایای پایان کار (حق سنوات) به وی پرداخت نماید. (ماده ۲۴ قانون کار).

آیا قراردادهای کار با مدت کمتر از یک سال نیز مشمول قانون کار می شوند؟

بله، تمامی قراردادهای کار، صرف نظر از مدت آنها، مشمول مقررات قانون کار هستند و کارگران شاغل بر اساس این قراردادها از تمامی حقوق و مزایای پیش بینی شده در قانون (به نسبت مدت کارکرد) برخوردار خواهند بود.

در صورت عدم پرداخت حقوق توسط کارفرما، کارگر چه اقدامی می تواند انجام دهد؟

کارگر می تواند ابتدا از طریق مذاکره با کارفرما مشکل را حل کند. در صورت عدم نتیجه، می تواند به اداره کار محل کارگاه مراجعه و علیه کارفرما شکایت تنظیم نماید تا موضوع در هیأت تشخیص و سپس هیأت حل اختلاف بررسی شود.

آیا کارفرما ملزم به پرداخت هزینه رفت و آمد کارگران است؟

قانون کار به طور مستقیم الزامی برای پرداخت هزینه ایاب و ذهاب تعیین نکرده است، مگر اینکه در قرارداد کار، عرف کارگاه یا پیمان های دسته جمعی این موضوع پیش بینی شده باشد. با این حال، کمک هزینه ایاب و ذهاب جزئی از حق السعی محسوب شده و در صورت پرداخت، مشمول کسورات قانونی خواهد بود.

تکلیف کارگری که در دوره آزمایشی اخراج می شود چیست؟

اگر قطع رابطه کار در دوره آزمایشی از طرف کارفرما باشد، وی ملزم به پرداخت حقوق تمام دوره آزمایشی (حتی اگر کارگر تمام دوره را کار نکرده باشد) به کارگر است.

آیا توافق بین کارگر و کارفرما بر خلاف قانون کار معتبر است؟

خیر، شروط مذکور در قرارداد کار یا تغییرات بعدی آن در صورتی نافذ خواهد بود که برای کارگر مزایایی کمتر از امتیازات مقرر در این قانون منظور ننماید. (ماده ۸ قانون کار). هرگونه توافقی که حقوق قانونی کارگر را تضییع کند، فاقد اعتبار است.

نتیجه گیری

آشنایی با خلاصه قوانین اداره کار برای تمامی کارفرمایان و کارگران امری ضروری است. رعایت این قوانین نه تنها به ایجاد یک محیط کاری عادلانه و باثبات کمک می کند، بلکه از بروز اختلافات و دعاوی حقوقی و هزینه های مرتبط با آن پیشگیری می نماید. کارفرمایان با درک صحیح از تکالیف خود می توانند ریسک های قانونی کسب وکار خود را مدیریت کرده و با ایجاد رضایتمندی در کارکنان، به بهره وری بیشتر دست یابند. کارگران نیز با آگاهی از حقوق خود، می توانند از تضییع آن جلوگیری نمایند.

ایده آل محاسبات شهر یکی از مراجع پیشرو در زمینه ارائه راهکارهای جامع مالی و حسابداری در کشور است.